Παρασκευή 10 Ιανουαρίου 2014

Πέρσυ Μπυς Σέλλεϋ

(Η κηδεία του Σέλλεϋ- Louis Edouard Fournier)

Ο ποιητής Πέρσυ  Μπυς  Σέλλεϋ Γεννήθηκε το 1792 στο Φηλντ Πλέις κοντά στο Χόρσαμ του Σάσεξ και βρήκε το θάνατο από πνιγμό στη θάλασσα στα ανοικτά του Λιβόρνο το 1822 σε ηλικία 30 ετών.

  ΠΕΡΙ ΖΩΗΣ

(Μετάφραση-σημειώσεις: Ειρήνη  Βρης)


Η ζωή και ο κόσμος, ή ό, τι αποκαλούμε αυτό που είμαστε και αισθανόμαστε, είναι κάτι εκπληκτικό. Η ομίχλη της εξοικείωσης μας κρύβει το θαύμα της ύπαρξής μας. Νιώθουμε θαυμασμό για ορισμένες από τις παροδικές αλλαγές της, αλλά αυτή καθ’ εαυτή είναι το μεγάλο θαύμα. Τι είναι οι αλλαγές των αυτοκρατοριών, τα ναυάγια των δυναστειών, με τις ιδέες που τις στήριξαν; Tι είναι η γέννηση και η εξαφάνιση των θρησκευτικών και πολιτικών συστημάτων, όταν συγκριθούν με τη ζωή; Τι είναι οι επαναστάσεις του πλανήτη που κατοικούμε και η δράση των στοιχείων από τα οποία αποτελείται, όταν συγκριθούν με τη ζωή; Τι είναι το σύμπαν των άστρων και των ήλιων, ένα από τα οποία είναι και η γη που κατοικούμε, και οι κινήσεις τους και το πεπρωμένο τους, όταν συγκριθούν με τη ζωή; Τη ζωή, το μεγάλο θαύμα, δεν τη θαυμάζουμε επειδή είναι τόσο θαυμαστή. Ευτυχώς που έτσι η εξοικείωση με κάτι που είναι ταυτόχρονα τόσο συγκεκριμένο και τόσο σκοτεινό, μας προστατεύει από την έκπληξη που διαφορετικά θα απορροφούσε και θα κατέκλυζε με δέος......


(ολόκληρο το δοκίμιο στο Κουκούτσι αρ. 9)

Χοακίν Πάσος


Ο Joaquín Pasos Argüello γεννήθηκε στην Granada της Νικαράγουας στις 14 Μαΐου 1914. Πρόωρη ήταν σ’ αυτόν η ανάπτυξη, πρόωρος και ο θάνατος. Στα 16 του ο Joaquín Pasos αποτελούσε ήδη το νεότερο μέλος του πρωτοποριακού λογοτεχνικού κινήματος της Νικαράγουας, Vanguardia, πλάι στους José Coronel Urtecho και Pablo Antonio Cuadra... Στα 32 του, 20 Ιανουαρίου 1947, εξαιτίας προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με το αλκοόλ, αποχαιρετούσε αυτόν τον μάταιο κόσμο δίχως να έχει προλάβει να εκδώσει ούτε μία ποιητική συλλογή....

εισαγωγή και μετάφραση: Κώστας Βραχνός


2. ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΑΣΜΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ)

Όταν γεράσετε, θα σεβαστείτε την πέτρα,
αν κι εφόσον γεράσετε,
αν κι εφόσον τότε έχει μείνει καμιά πέτρα.
Τα παιδιά σας θ’ αγαπήσουν τον παλιό χαλκό,
τον πιστό σίδηρο.
Θα υποδεχτείτε τα αρχαία μέταλλα στους κόλπους των οικογενειών σας,
θα φερθείτε στο ευγενές μολύβι με την ευπρέπεια που αναλογεί στον γλυκό του χαρακτήρα∙
θα συμφιλιωθείτε με τον ψευδάργυρο δίνοντάς του ένα απαλό όνομα∙
με τον μπρούντζο θεωρώντας τον αδερφό του χρυσού,
διότι ο χρυσός δεν πήγε στον πόλεμο για σας,
ο χρυσός έμεινε, για σας, παίζοντας τον ρόλο του χαϊδεμένου παιδιού,
ντυμένος με βελούδο, σκεπασμένος, προστατευμένος απ’ το πικρό ατσάλι...
Όταν γεράσετε, θα σεβαστείτε τον χρυσό,
αν κι εφόσον γεράσετε,
αν κι εφόσον τότε έχει μείνει κανένας χρυσός.


(περισσότερα στο Κουκούτσι αρ. 9)

Ιδέα Βιλαρίνιο


Η μεταφράστρια και κριτικός Έλενα Σταγκουράκη μας συστήνει την σπουδαία ποιήτρια της Ουρουγουάης Ιδέα Βιλαρίνιο μέσα από 11 ποιήματά της ενάντια στην καταπίεση –απ’ όπου κι αν αυτή προέρχεται–, και την μια εκ των δύο μοναδικών συνεντεύξεων που παραχώρησε στην Έλενα Πονιατόφσκα, όπου σκιαγραφείται για τον αναγνώστη η τραγική φυσιογνωμία της δημιουργού και οι καίριες απόψεις της για την ζωή και την τέχνη.

“Κανέναν δεν τρομάζει ένας θάνατος στον ήλιο”...

Η πολιτική Ι.Βιλαρίνιο


1. Παραλία Χιρόν (Playa Girón)

Πάντοτε κάποια αρβύλα θα υπάρχει πάνω στο όνειρο
το εφήμερο του ανθρώπου
μια αρβύλα δύναμης και παραλογισμού
έτοιμη να χτυπήσει
πρόθυμη στο αίμα να ποτίσει.
Κάθε φορά που οι άνθρωποι ορθώνονται
κάθε φορά που διεκδικούν όσα τους ανήκουν
ή απλώς αποζητούν να παραμείνουν άνθρωποι
κάθε φορά που η ώρα της αλήθειας η ώρα
της δικαιοσύνης σημαίνουν
η αρβύλα σπάει χτυπά λερώνει συνθλίβει
διαλύει την ελπίδα και το όραμα
της απλής ανθρώπινης και για όλους ευτυχίας
γιατί άλλα σχέδια έχει όμοια με Θεός
όπως κηρύσσουν και οι ιερείς για το θεό τους
πως άλλες βουλές υψηλές κι ανεξιχνίαστες έχει
σχέδια άλλα όπου χωρά μια Χιροσίμα
μια Ισπανία μια Αλγερία μια Ουγγαρία και ούτω καθεξής
όπου χωρά η αδικία η καταπίεση
η εγκατάλειψη η πείνα το κρύο ο φόβος
η εκμετάλλευση ο θάνατος
όλος ο τρόμος όλος ο πόνος του ανθρώπου.
Η αρβύλα αλλάζει πόδια όπως αλλάζουν χέρια
το χρήμα η ισχύς και η εξουσία
όμως πάντοτε θα υπάρχει κάποια
κάποτε περισσότερες από μια
για να τσαλαπατά τα όνειρα των ανθρώπων.

 (1961)
(τα ποιήματα και η συνέντευξη στο Κουκούτσι αρ. 9)


Αφιέρωμα στον Βύρων Λεοντάρη

(Βύρων Λεοντάρης-Γιάννης Στεφανάκις)

Εύα  Μοδινού

ΤΟΛΜΩΝΤΑΣ ΕΩΣ ΤΑ ΑΦΑΝΗ ΟΡΙΑ
ή Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΧΩΡΙΣ ΕΙΔΩΛΟ 

ΒΥΡΩΝ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ «Έως…»


«Τα λόγια που μιλώ μου κόβουνε τη γλώσσα
κάθε χειρονομία μου με σταυρώνει.
Ας το ξεκαθαρίσουμε λοιπόν.
Σ’ αυτή την εποχή της υπαρκτής ποίησης
ποιητής μιας ποίησης που δε μπορεί να υπάρξει
μόνο με τους νεκρούς μιλώ και γι’ αυτούς γράφω.
Μόνο αυτοί μπορούν να με διαβάσουν.»[1]



Ο Βύρων Λεοντάρης δεν παρηγορεί τον αναγνώστη ούτε αναπαύεται και ο ίδιος στην ποίησή του. Η παραμυθία που χαρίζει η χάρη της ποίησης έχει δώσει τη θέση της σε μια δίκοπη λεπίδα που διαπερνά τόσο τον ίδιο τον ποιητή όσο και το ποίημα. Κι αυτή τη δίκοπη λεπίδα νιώθει κι ο αναγνώστης επίσης να τον ανατέμνει σε κάθε στίχο φτάνοντας έως τον σκοπό και το αποτέλεσμα του ποιήματος. «Αλλά ποιός οιακίζει τον σκοπό και ποιος το αποτέλεσμα;»[2]
Ιδού λοιπόν ο ποιητής αντικρίζοντας το όριο ανάμεσα στη ζωή και στην ποίηση χωρίς περιστροφές και άμυνες. Εκεί όπου η σκέψη και ο λόγος έλκονται στο κέντρο τους από τη δύναμη της βαρύτητας, αφήνοντας το ποίημα σαν το μοναδικό χνάρι αυτής της εσώτατης συντριβής.
Λίγοι τολμούν ένα τέτοιο βάπτισμα πυρός, φέρνοντας στο φως την εικόνα τους χωρίς το είδωλό της. Οι περισσότεροι ενστικτωδώς αποφεύγουν τις επικίνδυνες εσωτερικές καταβάσεις και αποτολμούν τις ασφαλέστερες εξ αυτών (άλλωστε η εξωστρέφεια είναι και πιο επικοινωνιακή). Εκτός αν κάποιος είναι από τη φύση του εκστασιακός ποιητής οπότε «δεν τίθεται έξω από το χάσμα που χαίνει στην καρδιά του συμβάντος. Γητεύεται από το αίσθημα ιλίγγου εμπρός στην άβυσσό του, ρουφιέται απ’ αυτήν, γίνεται ο ίδιος η άβυσσος.»[3]............



[1] Βύρων Λεοντάρης «Έως…» Εκδόσεις Νεφέλη
[2] ό.π.
[3] Η Αγωνία του Αμετουσίωτου / (Βύρων Λεοντάρης - Κείμενα για την Ποίηση, Εκδ. Νεφέλη, 2001)



(όλο το εκτενές αφιέρωμα στον Βύρων Λεοντάρη στο Κουκούτσι αρ. 9)

Χαρά Ναούμ

(Γιώργης Βραχνός-άτιτλο)


οίνος ξηρός



Στύβω τον χρόνο εκείνον που δεν έζησα
Παρά μονάχα μέσα σε ένα ποτήρι
μοσχοφίλερη αγάπη για τον Άλλο

Πες πως ο χρόνος σταματά
μες στο φθηνό κρυστάλλινο ποτήρι
κι έρχεσαι
βουτηγμένος στο κρασί

όρθιο καλοκαίρι 


(περισσότερα στο Κουκούτσι αρ. 9)

Πέμπτη 9 Ιανουαρίου 2014

Γιώργος Λαμπράκος


αν αγρύπνια είναι η αϋπνία της συνείδησης
       και ύπνος η αγρύπνια του ασυνειδήτου

            αν η ζωή είναι ένα τρύπιο παλτό δίχως τσέπες
                        που δεν αγκυλώνει όταν έχει για φόδρα όνειρα

   τότε αρκεί τη νύχτα να ονειροβατείς
                              για λίγα δευτερόλεπτα
       ώστε τη μέρα να υπνοβατείς
                        για μερικές χιλιάδες ώρες

                   αν τα χάπια σού θυμίζουν πως είσαι διπλά ασθενής
       και το ποτό σού θυμίζει πως είσαι διπλά μεθυσμένη

                    αν στο κρεβάτι παλεύεις ισόβια με τον έρωτα και το χάρο
              άλλοτε μόνη κι άλλοτε μόνη με παρέα

                          τότε δεν είσαι παρά ένα αντι-όνειρο
                  στο νυσταλέο σύμπαν
                                      ώσπου να θαφτείς

        δυο μέτρα κάτω απ’ την κόλαση


(το βιβλίο ''Ονειροπώληση'' συνοδεύει το Κουκούτσι αρ. 9) 

ΚΟΥΚΟΥΤΣΙ αρ. 9


σ’ αυτό το τεύχος:

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΒΥΡΩΝ ΛΕΟΝΤΑΡΗ
Mε τις υπογραφές των: Εύας Μοδινού / Βασίλη Αλεξίου / Στυλιανής Παντελιά
/ Τάσου Πορφύρη / Θωμά Ιωάννου.
Ο ποιητής Davide Zizza συμπαραθέτει δύο ποιητές χωροχρονικά μακρυσμένους, τον Ζυλ Λαφόργκ και τον Ρόμπερτ Λόουελ στο εκτενές άρθρο του «Δύο όψεις του μοντερνισμού», και ο ποιητής Χρίστος Κρεμνιώτης μεταφράζει 7+7 ποιήματά τους.
Η μεταφράστρια και κριτικός Έλενα Σταγκουράκη μας συστήνει την σπουδαία ποιήτρια της Ουρουγουάης Ιδέα Βιλαρίνιο μέσα από 11 ποιήματά της ενάντια στην καταπίεση –απ’ όπου κι αν αυτή προέρχεται–, και την μια εκ των δύο μοναδικών συνεντεύξεων που παραχώρησε στην Έλενα Πονιατόφσκα, όπου σκιαγραφείται για τον αναγνώστη η τραγική φυσιογνωμία της δημιουργού και οι καίριες απόψεις της για την ζωή και την τέχνη.
Με το εργο-βιογραφικό κείμενο «Ένας μοντερνιστής ποιητής της Νικαράγουας» και με 7 αντιπροσωπευτικά ποιήματα του λατινοαμερικάνου ποιητή, ο ποιητής, δοκιμιογράφος και μεταφραστής Κώστας Βραχνός μας γνωρίζει τον Χοακίν Πάσος (1915-1947), που αποτέλεσε το νεότερο μέλος του λογοτεχνικού κινήματος της Νικαράγουας Vanguardia (Πρωτοπορία), και τον οποίον ο χρόνος ανέδειξε ως έναν από τους πλέον σημαντικούς ποιητές του μοντερνισμού στη Λατινική Αμερική.
Ο ποιητής Θοδωρής Ρακόπουλος μεταφράζει και παρουσιάζει 7 ποιητές από τη Μεγάλη Βρετανία και την Καραιβική. Τζούλια Κόπους / Κάθλην Τζέιμι / Λίντον Κουέζι Τζόνσον / Ντέρεκ Γουόλκοτ / Ρότζερ Μακγκάφ / Κίνγσει Έιμις / Φίλιπ Λάρκιν.
Ο Γιάννης Λειβαδάς υπογράφει το δοκίμιο Η ποίηση της γενιάς του ’30, η αμερικανο-ευρωπαική συνάρτηση και η ποίηση των ημερών μας, με μοναδικό κριτήριο, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, την «ομορφιά του να απογκρεμίζεις ολοκληρωτικά και να αναγείρεις ολοκηρωτικά».
Ο Γιώργος Θεοχάρης στην στήλη «ενθυμήματα» μιλά για τις πρώιμες εμφανίσεις της γενιάς του ’70 στο περιοδικό «Συλλογή» (1967-1969), ένα έντυπο που έδωσε βήμα στους νέους δημιουργούς «σε μιαν εποχή στενή και στεγνή από κάθε άποψη».
Percy Bysshe Shelley, Περί Ζωής. Το καθοριστικό στη διανοητική εξέλιξη του Σέλλεϋ αποσπασματικό δοκίμιο, και η αυταπόδειχτη σημασία του σήμερα, σε μετάφραση της συγγραφέως Ειρήνης Βρη.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γιώργος Λίλλης / Γιώργος Βέης / Κώστας Κουτσουρέλης / Στάθης Κομνηνός/ Έλενα Πολυγένη / Πόλυ Μαμακάκη / Θεόδωρος Κοντάκης / Γεωργία Τρούλη / Μαρία Μαρκαντωνάτου/ Δήμητρα Αναστασιάδη / Χαρά Ναούμ / Λιλή Ντίνα / Γιάννης Β. Κωβαίος / Ραλλού Γιαννουσοπούλου.
ΦΩΝΕΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Τόμας Μουρ / Τζωρτζ Ντάρλυ / Τσάρλς Ντίκενς / Κονσταντίν Μπαλμόντ / Σαιντ Τζον Περς / Άννα Άχμάτοβα / Τσινούα Ατσέμπε / Ιβάν Μπόλαντ / Ντέινα Τζόια.
Εικαστικά : Γιώργης Βραχνός [15 σχέδια].
Κριτική : Έξι σημαντικά βιβλία ποίησης της σύγχρονης παραγωγής και η ματιά μας σε αυτά. Με τις υπογραφές των: Ζαχαρία Κατσακού, Αγαθής Γεωργιάδου και Δήμου Μαρουδή.

Το περιοδικό συνοδεύεται από το βιβλίο του Γιώργου Λαμπράκου ''Ονειροπώληση''