από τη σύνταξη

(Νίκος Εγγονόπουλος)

ΓΙΑΤΙ;

Ένας σχεδόν ωραίος ή σχεδόν άσχημος άνθρωπος

(του οποίου το παρελθόν αγνοούμε)

είναι στα μάτια μας ένας άνθρωπος σε παρακμή

Όμως ο σπόρος που πέφτει απ' το τσουβάλι

μπορεί να πεθάνει ή να γίνει δέντρο

Τελευταία, όταν αρχίζει το πρωί, βλέπω

(δεν ξέρω το πώς ή το πού)  κάτι παχουλά παιδιά

με γυαλιά, ύστερα βλέπω τις μητέρες τους,

την υπακοή στα μάτια, τους κι ακόμα

τον φόνο βλέπω στην ψυχή τους

μα αγνοώ τι το αύριο γι' αυτά θα φέρει

με το σίγησμα της τρικυμίας

με το πρώτο κατσάρισμα του νερού στα αυτιά

καθώς το κορμί τους θα συναντά

-για πρώτη ίσως φορά- εκείνο της θάλασσας του θέρους

Γιατί, λοιπόν, τόσος θάνατος, τόση επιθυμία

να εγκαταλείπουμε εμείς οι ωραίοι σαν ΄Ελληνες

την ιδέα ότι από κάπου ερχόμαστε

και προς τα κάπου πηγαίνουμε αλλαγμένοι

αφού η προσπάθεια

(ακόμη και με την μορφή της τύχης) είναι πάντα εδώ;

Όχι δεν πρέπει πια άλλο να καθόμαστε πάνω

στο μεγάλο  ερωτηματικό της ύπαρξής μας

με την πρόθεση να το σκεπάσουμε, με την πρόθεση

να σβήσουμε  από το πρόσωπο μας κάθε ίχνος

της βασιλικής εύνοιας να βλέπουμε τον ήλιο

Η εποχή απαιτεί εξηγήσεις και της ηδονής το γέλιο.

Βασίλης Ζηλάκος

Πάμπλο Νερούδα

ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΔΟΞΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

(Απόσπασμα από την ομιλία κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ)

Μετάφραση: Σοφία Κωνσταντέλλου

Δεν έμαθα από βιβλία κάποια συνταγή για το πώς να γράψω ένα ποίημα, και εγώ, με τη σειρά μου, θα αποφύγω να δώσω κάποια συμβουλή για τον τρόπο ή το ύφος, που μπορεί να δώσει στους νέους ποιητές ακόμη και το παραμικρό στοιχείο υποτιθέμενης βαθιάς γνώσης. Σε αυτή την ομιλία, καθώς εξιστορώ γεγονότα του παρελθόντος, όταν ξαναζώ ένα αξέχαστο γεγονός, σε αυτό το μέρος που είναι τόσο διαφορετικό από ότι ήταν, καθώς στην πορεία της ζωής μου πάντα έβρισκα κάπου την αναγκαία υποστήριξη, την συνταγή που με περίμενε, όχι για να νιώσω τρομοκρατημένος με τα λόγια μου, αλλά για να εξηγήσω τον εαυτό μου.

   Κατά τη διάρκεια αυτού του μακρού ταξιδιού βρήκα τα αναγκαία συστατικά για τη δημιουργία του ποιήματος. Σε αυτό συνέβαλαν η γη και η ψυχή. Και πιστεύω πως η ποίηση είναι μια πράξη, εφήμερη ή σοβαρή, στην οποία συμβάλλουν ως ίσοι συμμετέχοντες η μοναξιά και η αλληλεγγύη, το συναίσθημα και η δράση, η εγγύτητα προς τον εαυτό σου, η εγγύτητα στην ανθρωπότητα και τις μυστικές εκδηλώσεις της φύσης…..

(όλο το κείμενο στο Κουκούτσι αρ. 8)

Ρουμή (Μαυλανάς Τζιαλαλοντίν Ρουμής)

Ο Ρουμή

και η εξύψωση του ανθρώπου στην περσική ποίηση

από τον 10ο εώς τον 13ο αιώνα

Εισαγωγή-Μετάφραση: Δημήτρης Δέμος

Ο ΜΑΥΛΑΝΆΣ ΤΖΙΑΛΑΛΟΝΤΊΝ ΡΟΥΜΉΣ (1207-1273), ιδρυτής του τάγματος των Μεβλεβήδων δερβισών, γεννήθηκε στην πόλη Μπάλχη του Χωρασάν, περιοχής της βορειανατολικής Περσίας, και πέθανε στο Ικόνιο της Μικρασίας. Σε ηλικία πέντε ετών εγκατέλειψε μαζί με τον πατέρα του την γενέτειρά του και μετά από πολλές περιπλανήσεις εγκαταστάθηκε μαζί του στο Ικόνιο, πρωτεύουσα τότε του σελτζουκικού σουλτανάτου των Ρουμ (Ρωμιών). Το επώνυμο Ρουμής, το οποίο σημαίνει Ρωμιός, το έλαβε επειδή έζησε και έδρασε στη Μικρασία, χώρα κατ’ εξοχήν ελληνική πριν από την επέλαση των Σελτζούκων. Αν και κατά τα πρώιμα στάδια της τουρκικής κατάκτησης, όπως είναι η εποχή κατά την οποία έζησε ο Ρουμής, φαίνεται ότι η Μικρασία διατηρούσε ακόμη ένα μεγάλο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού της, είτε αυτός αποτελείτο από χριστιανούς είτε και από (άγνωστο σε ποιον βαθμό) εξισλαμισμένους ελληνόφωνες. Έτσι άλλωστε εξηγείται η γνώση της ελληνικής γλώσσας εκ μέρους του Μαυλανά και του γιού του Σολτάν Βαλέντ. Σε ηλικία 24 ετών ο Ρουμής παρακολούθησε στην Δαμασκό τα μαθήματα του πανθεϊστή φιλοσόφου…….

Τετράστιχα του Χαμένου Κέντρου

Abu Ali Sina = Αβικένας, αραβικά: Ibn Sina (ο γνωστός φιλόσοφος) 980-1037

1

Κι αν ο νους μου περιπλανήθηκε πολύ σ’ αυτήν την έρημο,

ούτε μια τρίχα όμως δεν θα μπορούσε να διχοτομήσει.

Κι αν ακόμη χίλιοι ήλιοι άστραφταν μες στην καρδιά μου,

στο τέλος ούτε κατά έναν κόκκο δεν έφτασα στην τελειότητα!

2

Αφότου το κρασί του Έρωτος κύλησε στην αρχέγονην κύλικα

κι ο πρώτος εραστής φλογίστηκε απ’ την φωτιά του Έρωτα,

Η ψυχή μου μες στην αγάπη μου για τον εράσμιον Αλή

θα διαχεόταν για πάντα όπως η ζάχαρη μέσα στο γάλα!

(όλο το αφιέρωμα στον Ρουμή στο Κουκούτσι αρ. 8)

Αγγλόφωνη Καναδική ποίηση

(Franklin Carmichael: Mirror Lake, 1929) 

Ρέυμοντ Σούστερ

[Raymond Souster, 1921-2012]

Μετάφραση: Kώστας Λιννός

Πολυγραφότατος κι απ’ τους πιο αναγνωρισμένους ποιητές της πατρίδας του. Κατέχει ξεχωριστή θέση στην ιστορία της καναδικής ποίησης.

ΟΛΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΓΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ

[ALL THIS SLOW AFTERNOON]


Όλο αυτό το αργό απόγευμα
Οι άνεμοι του Μάη φυσώντας
Παίρνουν το μέλι απ’ τις πασχαλιές,
Οι ήχοι των κυμάτων ξεπλένουν
Μες απ’ τα ψηλότερα κλαδιά
Τη λεύκα μου.

Τέτοιες ώρες ειν’ αρκετό
Να είσαι απλά ζωντανός•
Θα δεχτώ τον θάνατο αύριο
Χωρίς πικρία.

Σήμερα το μόνο που ζητώ
Είναι να μ’ αφήσουν ήσυχο
Στον άνεμο
Στη λάμψη του ήλιου,
Με το μέλι στις πασχαλιές
Κάτω στον κήπο•
Ν’ αποκοιμηθώ μεθυσμένος
Απ’ το κουβεντολόι των μικρών πουλιών,
Απ’ την τόσο άφθονη πρασινάδα
Που ᾽ναι μαζεμένη πίσω απ’ τα μάτια μου.

(όλο το αφιέρωμα της Αγγλόφωνης Καναδικής ποίησης στο Κουκούτσι αρ. 8)

Κώστας Ριζάκης

(Σαράντης Καραβούζης: Δήλος)

ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ

στην Κατερίνα Κούσουλα

σαν φαροφύλακας του πόνου ο ποιητής

από τον χάρτη ξεχασμένος των ανθρώπων
βυθίζει άγιο ένα κερί φορές στη μοναξιά
τ’ ανταριασμένο κύμα της ψυχής ν’ αντιφεγγίσει

όμως τις νύχτες κουρελής δεν έχει απαντοχή
μόνο το πέλαγος βαβίζοντας συχνά την ερημιά του
σέρνει τα ξυλοπάπουτσα στη σκάλα ξαγρυπνά
πιστεύει ακράδαντα πως δε θα ξημερώσει

πλησιάζει προς την θάλασσα δειλά την κανακεύει
στο ’να του χέρι το λειψό, φανάρι αναμμένο
τ’ άλλο ανασύρει αλμυρά φύκια τροφή στις λέξεις

κι ούτε καΐκι θα φανεί μπουρού να του σφυρίξει
κατ’ απ’ τον κρύον ουρανό βάρος το πεπρωμένο

- σινιάλο του το ποίημα σε μοχθηρά φεγγάρια!

Φώτης Καγγελάρης

  

(Ουταγκάουα Χιροσίτζε: Εφιππος άντρας διασχίζει μια γέφυρα)

ΙΑΠΩΝΙΑ

Περιδιάβαση στη σκέψη και τον ψυχισμό του λαού της

Με αφορμή τα τρία χρόνια, 11/3/2011, από το τραγικό ατύχημα στη Φουκοσίμα.

  

   Αν μπορούμε να πούμε ότι η Αφρική είναι η τελευταία ήπειρος που αποδίδει με ελεύθερη έκφραση την σχέση του ανθρώπου με την φύση και η Λατινική Αμερική, η τελευταία ήπειρος που πιστεύει συναισθηματικά στις παλιές αξίες της λαϊκής αξιοπρέπειας, τότε, η τελευταία ήπειρος, και λέω ήπειρος και όχι χώρα παρ’ ότι βρίσκεται στην Ασία, αλλά, τόσο ξεχωριστή από τις υπόλοιπες χώρες της Ασίας που από μόνη της συγκροτεί μια ήπειρο κουλτούρας αφού, μόνον σ’ αυτή συμβαίνουν όσα θα δούμε, η τελευταία ήπειρος, λοιπόν, που η Τελετουργία καταλαμβάνει τα πάντα στη ζωή του ανθρώπου, ανεξαρτήτου τάξης, φύλου, ηλικίας, τόπου, αυτή είναι η Ιαπωνία.

   Στην Ιαπωνία, όπως θα ξέρουμε, όσοι την έχουμε επισκεφτεί, διαβάσει, ή απλώς έχετε περάσει ένα βράδυ σ’ ένα ιαπωνικό εστιατόριο, τα πάντα υπακούουν σε κώδικες, αρχές, εθιμοτυπίες, σύμβολα που διαδέχονται το ένα το άλλο έτσι που να συγκροτούν την ίδια τη διαδικασία της τελετής, το ίδιο το γεγονός. Τόσο που, το ίδιο το γεγονός, αυτό που συμβαίνει, χάνεται μέσα στην τελετή της διαδοχής των συμβολικών κινήσεων που το συγκροτούν και το εκφράζουν.

   Τίποτα δεν είναι αφημένο στην τύχη του. Φαινομενικά δεν υπάρχει πουθενά κενό, αφού τα πάντα βρίσκονται, σε μια αυστηρή, θα λέγαμε άκαμπτη νομοτέλεια από τις πιο μικρές καθημερινές κινήσεις, το χαμόγελο, την υπόκλιση, το ντύσιμο, ως την πρώτη νύχτα του γάμου του αυτοκράτορα, τους Κήπους Ζεν, την Ικεμπάνα …

Σε τι αποσκοπεί αυτή η τελετουργία; Ποιο το νόημά της; Γιατί επεβίωσε μόνο στην Ιαπωνία ως τις μέρες μας; Τι έχει να πει για τη ζωή του Δυτικού ανθρώπου του 21ου αι.; Κατ’ αρχάς, για να καταλάβουμε καλύτερα περί τίνος πρόκειται ας δούμε μερικά παραδείγματα που θα μας βοηθήσουν στην ανάλυσή μας. Ας πάρουμε για παράδειγμα, τη γνωστή τελετή του Σούμο κι ας δούμε πώς αρχίζει ο αγώνας:…….

(όλο το εκτενές κείμενο για την Ιαπωνία στο Κουκούτσι αρ. 8)

Μάικλ Οντάατζε

Ο Μάικλ Οντάατζε γεννήθηκε στο κολόμπο της Σρι Λάνκα [πρώην Κεϋλάνης] στις 12-9-1943 και είναι καναδός μυθιστοριογράφος και ποιητής.

Μετάφραση: Ελευθέριος Άρελης

ΘΑΜΜΕΝΟΣ

ΙΙ

Κατά τον όγδοο αιώνα φουρτουνιασμένοι μας λιμένες

είχαν κιόλας πλημμυρίσει περσικές νήες.

Μπήξαμε κυλίνδρους μέσα στην γη

για ν’ αποκαλύψουμε προηγούμενους ορίζοντες.

Στην ξηρή ζώνη σκαρφαλώσαμε μεγάλους βράχους

και ανυψωθήκαμε έξω απ’ το τοπίο

όπου εμείς βλέπαμε λόγγους

ο βασιλιάς έβλεπε ύδωρ να περιποιείται τον κήπο

Ένα κατά παραγγελία μονοπάτι κυκλώνοντας

και πέφτοντας,

μπορούσε σχεδόν να δει

το ασημένιο φως από αυτό

να έρχεται σφοδρό προς το μέρος μας.

(περισσότερα στο Κουκούτσι αρ. 8)

Μαρία Θεοφιλάκου

(Γιώργος Γουναρόπουλος: Fish and Jug in a Seascape, 1935)

Το Νοτούρνο του Daffodil

“Il suffirait de rien

Mais rien ne suffira

Dans la nuit de velours

Masque du vide”

Pierre Reverdy

Μια κρύα νύχτα μες στις νύχτες θα σ' αφήσω

Με το αίμα μου ακονισμένο σαν ατσάλι
Κοντά στα ρείκια με το παγωμένο δάκρυ
Κει που ξαπλώνει τα πικρά νερά της η αγάπη.

Μια κρύα νύχτα μες στις νύχτες τ' όνομά σου
Όλης της γης οι ποταμοί θα τραγουδάνε
Ράϊσμα εσύ, θλίψη αδειασμένου βάζου
Ταγμένο κρύσταλλο μπρος στο άοσμο φεγγάρι.

Όπως χαράζω τις αυγές στα εκστατικά σου χείλη
Όπως ζεστές τις ώρες μου διπλώνω στο πλευρό σου
Έχε ένα μπλάβο ουρανό, φύλα λίγο απ' το μοβ σου
Μια νύχτα ατράνταχτης γαλήνης θα 'ναι κείνη.

Μην κλαις• στην όχθη των νεκρών φιλιών που χορταριάζει
Όλοι μαζί οι παφλασμοί εσένα τραγουδάνε
Εσύ 'σαι η Νύχτα στo ελάσσον το σκοτάδι
Το ακόνι εσύ, λεπίδα και θηκάρι.

ΚΟΥΚΟΥΤΣΙ αρ. 8

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

14 ΙΟΥΝΙΟΥ

Καλοκαίρι-Φθινόπωρο 2013

Τεύχος 8 • Τιμή: 12€

Σ ε α υ τ ό τ ο τ ε ύ χ ο ς :
Ο καλός ο λόγος
Πλουτάρχου «Περὶ Εὐθυμίας»

Βασίλης Ζηλάκος «Γιατί;»
Παναγιώτης Ράμμης «Φολέγανδρος...»
Κώστας Λιννός «Μίλησες;»

Πάμπλο Νερούδα «Προς την ένδοξη πολιτεία»
Κώστας Βραχνός «Ποίηση, συνειδητοποίηση,

ικανοποίηση, γελοιοποίηση»

ΠΡΟΒΟΛ Ε Σ
Ντούο Ντούο [Μετάφραση: Αθηνά Κολιούση]
Μάικλ Οντάατζε [Μετάφραση: Ελευθέριος Άρελης]

ΟΔ Ο Ι Π Ο Ρ Ι Α Σ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Φώτης Καγγελάρης Ιαπωνία

Με ολίγο φως...
ΑΓΓΛΟΦΩΝΗ ΚΑΝΑΔΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ 20ού ΑΙΩΝΑ
Μετάφραση: Κώστας Λιννός

...Τα ιστορικά
Ο Ρουμή και η εξύψωση του ανθρώπου στην περσική ποίηση από τον 10ο έως τον 13ο αιώνα.
Εισαγωγή-Μετάφραση: Δημήτρης Δέμος
Άγγλοι Μεταφυσικοί ποιητές.
Μετάφραση: Κώστας Λιννός

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Αγγελική Σιδηρά / Δημήτρης Αλεξίου / Πάνος Καπώνης/Άννα Γρίβα / Αλέξιος Μάινας / Μαρία Θεοφιλάκου / Λένα Σαμαρά / Ευτυχία Κουρτίδου / Δημήτρης Περέογλου / Γιώργος Χ. Στεργιόπουλος /Έφη Λάνταβου / Νίκος Τσαλής / Γεράσιμος Βουτσινάς / Ευαγγελία Πετρουγάκη

ΦΩΝΕΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Όσκαρ Ουάιλντ / Ουΐλλιαμ Μπάτλερ Γέητς / Έσδρα Πάουντ / Πωλ Ελυάρ /Κένεθ Ρέξροθ / Άλεν Γκίνσμπεργκ / Άρτσι Ράντολφ Άμμονς / Τζων Άσμπερυ / Άδωνης / Κο Ουν /Τζον Πέππερ Κλαρκ / Γιέσπερ Σβένμπρο / Χουάν Βιθέντε Πικέρας / Αλφρέντο Αλενκάρτ

Μικρό Αφιέρωμα
Περιοδικό Πάροδος του Κώστα Ριζάκη

Υπόλοιποι συνεργάτες του τεύχους: Σοφία Κωνσταντέλλου, Εύα Μοδινού, Χλόη Κουτσουμπέλη, Δημήτρης Αγγελής, Στέλιος Μαφρέδας, Ανέστης Μελιδώνης, Γιάννης Λειβαδάς, Βιργινία Χορμοβίτη, Γιώργος Βέης, Ζαχαρίας Κατσακός, Φώτης Θαλασσινός, Ελισάβετ Αρσενίου, Πάνος Καπώνης, Γιάννης Στρούμπας.

Δοκίμια περιποίησης
Γιώργος Ρούβαλης: Γιατί αγαπάμε τον Φεδερίκο...
Γιώτα τεμπρίδου «Τα δύο του κόσμου» του Οδυσσέα Ελύτη: δύο και μία ποιητικές καταθέσεις.



 

από τη σύνταξη

(Γκρέγκορ Έρχαρτ: Μαρία Μαγδαληνή, 1510, ξύλο φλαμουριάς, μουσείο του Λούβρου)

ΚΑΡΠΑΘΟΣ, Η Παναγιά στην Έλυμπο και ένα υστερόγραφο

Μάθαινα  σαν  παιδί  τα  πρώτα  λόγια  της  γλώσσας  των  άστρων. Κάθε  γυναίκα  χόρευε  σαν  να ’λεγε : Κεντώ  και  σε  κοιτάζω. Ερμήνευαν  οι  φορεσιές  των  γυναικών  το  πρόσωπο  τη  γης. Ανάσαινα  αργά  την  προσευχή  του  δυόσμου. Η  μνήμη  κήπος  μέσα  σε  χαλάσματα. Μια  πέτρα  στον  ουρανό. Λίγο  ψωμί  στου  γιαλού  το  προσκύνημα. Ανάσαινα  και  μια  Κυρά  Αρχόντισσα, ξεφούρνιζε  τη  σοφία  της  απ’ τα  μάτια  μου  και  εξηγούσε  το  χώμα : Έχει  δροσάερο, μου  λέει. Στο  βουνό  θ’ ανέβω  να  θωρώ, τον  κόσμο  τον  προσωρινό. Και  τότε  μια  καμπάνα  ελευθέρωσε  τον  λυγμό  της  σαν  αετό. Η  λύρα  βρόνταγε  τα  πόδια  της  στο  τραπέζι  του  θανάτου. Και  ψηλά, πολύ  ψηλά, αφού  δίδαξε  πως  προικίζεται  το  φως, η  πλάση  σταύρωσε  τα  χέρια  της…

Κώστας Λιννός

                        (όλο το κείμενο στο Κουκούτσι αρ. 7)

Ντενίζ Λέβερτοφ

Η Denise Levertov ήταν Αμερικανίδα ποιήτρια. Γεννήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 1923 και πέθανε στις 20 Δεκεμβρίου 1997. Η πολιτική και τα θρησκευτικά θέματα απασχολούν μεγάλο μέρος του έργου της. Έγραψε είκοσι βιβλία(ποίηση, κριτική, μετάφραση) και τιμήθηκε με πολλά βραβεία (Shelley Memorial Award, Robert Frost Medal, κ.ά.).

ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ

Μετάφραση : Σοφία Κωνσταντέλλου

[Ο πρωτότυπος τίτλος του δοκιμίου είναι «Some on Organic Form». Δημοσιέυθηκε στο περιοδικό ποίησης Poetry to 1965.]

Κατά την άποψή μου, πίσω από την ιδέα της οργανικής μορφής βρίσκεται η αντίληψη ότι υπάρχει μια μορφή σε όλα τα πράγματα (και στην εμπειρία μας), την οποία ο ποιητής μπορεί να ανακαλύψει και να αποκαλύψει. Αναμφίβολα, υπάρχουν ευμετάβλητες διαφορές μεταξύ των ποιητών που χρησιμοποιούν καθορισμένες μορφές και αυτών που ψάχνουν για νέες-όπως υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται αυστηρό προγραμματισμό για να φέρουν μια δουλειά εις πέρας, και άνθρωποι που θέλουν την ελευθερία τους-αλλά είναι η διαφορά στο πως αντιλαμβάνονται το «περιεχόμενο» ή την «πραγματικότητα» που έχει μεγαλύτερη λειτουργική σημασία. Από τη μία πλευρά έχουμε την άποψη ότι το περιεχόμενο, η πραγματικότητα, η εμπειρία, είναι ουσιαστικά ρευστά και πρέπει να τους δοθεί μορφή• από την άλλη βρίσκεται το αισθητήριο του να ψάχνεις την έμφυτη-αν και όχι εμφανή-μορφή. Ο Τζέραρντ Μάνλεϋ Χόπκινς εφηύρε την λέξη «ενδότητα» (inscape) για να υποδηλώσει την εγγενή μορφή, το μοτίβο των βασικών χαρακτηριστικών σε όλα τα αντικείμενα και (αυτό είναι πιο ενδιαφέρον) στα αντικείμενα που σχετίζονται μεταξύ τους, και την έννοια της «αντίληψης της ενδότητας» (instress) για να υποδηλώσει την εμπειρία, την συναίσθηση της ενδότητας....

                                                                        (όλο το δοκίμιο στο Κουκούτσι αρ. 7) 

Δημήτρης Αγγελής

ΔΥΟ ΜΑΥΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ σ’ εκείνη την άδεια παραλία
που ᾿ναι στρωμένη απ’ άκρη σ’ άκρη κόκκαλα σπασμένα
κι έτσι και σκάψεις γούβα με τα δάχτυλα στην άμμο
θα ξεχυθεί δυο μέτρ’ απόσταση απ’ το κύμα μαύρο αίμα
και θά ᾿ρθει το σιδερόφραχτο άλογο να πιει
το κόκκινο άλογο της Αποκάλυψης, το λυσσασμένο
που ᾿ναι δεμένο μ’ αλυσίδα αντί σκοινί• και κάθε νύχτα
μου τραβάει από τα πόδια το σεντόνι–

αυτό το όνειρο ποτέ του δεν τελειώνει
είμαστε πάντα σε μιαν άδεια παραλία
και λέω είμαστε και σου μιλώ με ένταση κι αγάπη
κι όταν ρωτιέμαι αν θα ᾿ρθεις, χιονίζει στάχτη.

                                                     
                                                   (περρισότερα στο Κουκούτσι αρ. 7)

Αυστραλιανή ποίηση (μικρό οδοιπορικό)

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΝΗ ΠΟΙΗΣΗ

                                                      ΜΙΚΡΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

                                         Επιλογή – Μετάφραση: Κώστας Λιννός

(William Charles Wentworth, 1790 - 1872)

[Η ποίηση του Γουίλλιαμ Τσαρλς Γουέντγουορθ ήταν απ' τις πρώτες που ξεχώρισαν όταν ξεκίνησε η αποίκηση της Αυστραλίας, και μιλά με υπερηφάνια για την πατρική γη.]

ΛΕΞΕΙΣ

(WORDS)

Οι λέξεις είναι πράξεις. Οι λέξεις που ακούμε

Μπορούν να επιφέρουν επανάσταση ή να αναθρέψουν

Ένα ισχυρό κράτος. Οι λέξεις που διαβάζουμε

Μπορούν να είναι μια πνευματική πράξη

Που υπερέχει από κάθε σαρκική,

Τόσο πολύ όσο ο θεϊκός ήλιος

Ξεπερνά μια φωτιά, φτιαγμένη να ρίχνει

Ένα φως πάνω σε κάποιο φτηνό θέαμα.

Μια απλή παροιμία σκαρωμένη με ομοιοκαταληξία

Μπορεί να χρωματίσει τη μισή πορεία του χρόνου•

Το μεστό ρητό ενός σοφού

Μπορεί να επηρεάσει κάθε επερχόμενη εποχή•

Ένα τραγούδι με τις επιδράσεις του μπορεί να είναι

Πιο ένδοξο από τις Θερμοπύλες•

Και πολλές μπαλλάντες που αναλύουν τα σχολιαρόπαιδα

Ένα ευγενέστερο κατόρθωμα από το πορφυρό μελάνι

Της υπογραφής των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.

                              (όλο το μικρό οδοιπορικό στο Κουκούτσι αρ. 7)

Σαλβατόρε Κουασίμοντο

μετάφραση: Χρίστος Κρεμιώτης

Κριτικές σημειώσεις στο Μέρα με τη μέρα του Salvatore Quasimodo

του Davide Zizza, ποιητή-φιλολόγου

Η συλλογή του Σαλβατόρε Κουαζίμοντο, που πρωτοείδε το φώς της δημοσιότητας σε μία πρώτη έκδοση στα 1946 με τον τίτλο ΕΧΟΝΤΑΣ ΞΕΝΟ ΠΟΔΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ και έγινε διάσημη με εκείνον της έκδοσης που ήρθε έναν χρόνο μετά- ΜΕΡΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΡΑ – στον οίκο Mondadori είναι ξεχωριστής σπουδαιότητας. Αυτό, όχι μόνο διότι ο ποιητής πλησιάζει σε ένα ύφος λιγότερο ερμητικό και συνεπώς περισσότερο «πολιτικό» όχι, δηλαδή, μόνο για την συντέλεση αυτής της αλλαγής. Η φωνή του, εδώ, γίνεται διαυγέστερη και ο στίχος, φωτεινότερος ∙ γράφει για τον θάνατο- τους βίαιους τρόπους θανάτου, του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου- για να μιλήσει για τη ζωή. Είναι σε αυτή την κατεύθυνση, προς την οποία φερόμενος κανείς, μπορεί να ανακαλύψει την έννοια του ιερού, ενός από τα διάφορα θέματα που άπτονται οι στίχοι του. Αυτό το ιερό, ως αίσθηση, είναι έντονο από την αρκτική σύνθεση έως και το καταληκτικό ποίημα οπού, αντιστοίχως, βλέπουμε αναφορές στον Ψαλμό ΡΛΣΤ΄(136) και στο βιβλίο της Γενέσεως. Βέβαια, αν αρχή και πέρας του βιβλίο συγκροτούν έναν «άξονα του ιερού», και οτιδήποτε συντίθεται ανάμεσα τους, ακολουθεί το ίδιο πνεύμα: η ζωή, οι στιγμές, ο συλλογισμός, η προσμονή, όλα τπό το πρίσμα του ιερού...

ΣΤΑ ΚΛΑΔΙΑ ΤΩΝ ΙΤΙΩΝ
[ALLE FRONDE DEI SALICI]

Και πώς μπορούσαμε να τραγουδήσουμε
έχοντας ξένο πόδι να πατά την καρδιά μας
και στους νεκρούς ανάμεσα που επάνω
στην απ’ τον πάγο πετρωμένη χλόη
απλώνονταν παρατημένοι στις πλατείες
που απ’ το παράπονο-το όμοιο με του αμνού-
αντηχούσαν των παιδιών και απ’ το μαύρο
το ουρλιαχτό της μάνας που ‘τρεχε να συναντήσει
τον γιό της σταυρωμένο στου τηλέγραφου το ξύλο;
Στα κλαδιά των ιτιών*, στη μνήμη εκείνων,
οι λύρες μας σιγούσαν κρεμασμένες ∙
σαλεύανε, απαλά, στη λύπη του ανέμου.


* Αναφορά στον δεύτερο στίχο του ΡΛΣΤ΄(136) ΨΑΛΜΟΥ : «Επὶ ταῖς ἰτέαις ἐν μέσῳ αὐτῆς ἐκρεμάσαμεν τὰ ὄργανα ἡμῶν·»


                                                  (ολόκληρη η ποιητική συλλογή στο Κουκούτσι αρ.7)

Ορέστης Αλεξάκης (συνέντευξη)

«Στου κόσμου το μεγάλο πανηγύρι»

Μια συνομιλία του Ορέστη Αλεξάκη με την Έλενα Σταγκουράκη

Ε.Σ.: Κύριε Αλεξάκη, στη «Λάμψη» μας αυτοσυστήνεστε: «Ορέστης», λέτε, «μα στη λέξη» να μη σταθούμε. Αντιθέτως, να δούμε «τη νύχτα του χιονιού» και «του αγριμιού το μάταιο κλάμα». Η ποίησή σας, λοιπόν, νύχτα χιονισμένη και μάταιο κλάμα;

Ο.Α.: Έτσι φαίνεται. Το εξομολογείται η ίδια. Κι απ’ όσο ξέρω, είναι ειλικρινής. Αλλά εδώ θα πρέπει ίσως να γίνει μια διευκρίνιση. Η ποίηση περιγράφει την εσωτερική μας πραγματικότητα. Που δεν συμπίπτει ωστόσο πάντοτε με την πραγματικότητα του εξωτερικού κόσμου, με την πραγματικότητα της καθημερινής μας ζωής. Γιατί αυτή, η δεύτερη, δέχεται επιρροές και παρεμβάσεις που αλλοιώνουν συχνά την πρωταρχική της εικόνα. Παρεμβάσεις από διάφορους παράγοντες, κυρίως από την ίδια την «κοινωνικότητά» της, που καταναγκάζει συχνά τον άνθρωπο σε ποικίλες «προσαρμογές» –διάβαζε συμβιβασμούς– αλλά και εκπτώσεις κάποτε. Η ποίηση, συνειδητά ή ασυνείδητα, αυτήν την εσωτερική πραγματικότητα προσπαθεί να προσεγγίσει και να διασώσει, διατρυπώντας επιχωματώσεις που έχει μοιραία δεχθεί η «κατά συνθήκην» ζωή μας.

                                                               (όλη η συνέντευξη στο Κουκούτσι αρ. 7)



Ολιβέριο Χιρόντο

Εισαγωγή-μετάφραση: Κώστας Βραχνός

Ο Oliverio Girondo γεννήθηκε στο Buenos Aires στις 17 Αυγούστου 1891 (ημερ. θανάτου 24 Ιανουαρίου 1967, Buenos Aires), στην οδό Lavalle 1035 -έχει σημασία η οδός-, στους κόλπους μίας ευκατάστατης, πολύτεκνης οικογένειας. Λέγεται πως η πραγματική χρονολογία γέννησής του είναι το 1890. Ο ίδιος, όταν το ρωτούσαν, απαντούσε με τη φράση του D’ Annunzio: οι ποιητές δεν έχουν ηλικία...Το 1900 επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη Γηραιά Ήπειρο και πιο συγκεκριμένα το Παρίσι, όπου, όπως διηγείται, είδε τον Oscar Wilde να περνά από μπροστά του μ’ ένα ηλιοτρόπιο κάπου στο πέτο.

   Φοίτησε στα ιδιωτικά σχολεία Epsom College του Λονδίνου και Albert Le Grande του Παρισιού, απ’ όπου, κατά τον Ramón Gómez de la Serna, αποβλήθηκε επειδή «μια μέρα πέταξε στο κεφάλι του καθηγητή της γεωγραφίας ένα μελανοδοχείο...    

ΑΜΜΟΣ

[ARENA]

Άμμος,
κι άλλη άμμος,
και τίποτε άλλο παρά άμμος.
Από άμμο ο ορίζοντας.
Το πεπρωμένο από άμμο.
Από άμμο οι δρόμοι.
Η κόπωση από άμμο.
Από άμμο οι λέξεις.
Η σιωπή από άμμο.
Άμμος των οφθαλμών με κόρες από άμμο.
Άμμος των στομάτων με τα χείλη από άμμο.
Άμμος του αίματος των φλεβών από άμμο.
Άμμος του θανάτου...
Του θανάτου από άμμο.
Τίποτε άλλο παρά από άμμο!

                                                          (όλα τα ποιήματα στο Κουκούτσι αρ. 7)

ΚΟΥΚΟΥΤΣΙ αρ. 7

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ

Σ ε α υ τ ό τ ο τ ε ύ χ ο ς :

ΤΑ OΡΕΚΤΙΚΑ ΜΑΣ
Ντένιζ Λέβερτοφ: Μερικές σημειώσεις περί οργανικής μορφής
Γοργίου: «Ἑλένης Ἐγκώμιον»

ΠΡΟΒΟΛΕΣ
Ολιβέριο Χιρόντο, Στέφεν Κρέην

Με ολίγο φως... ευσύνοπτο πανόραμα της Αυστραλιανής ποίησης

[Οι τριάντα σημαντικότεροι ποιητές της ηπείρου από το 1800 μέχρι τις μέρες μας]

Εισαγωγή: Βασίλη Ζηλάκος • Μετάφραση: Κώστας Λιννός

Στου κόσμου το μεγάλο πανηγύρι
Μια συνομιλία του Ορέστη Αλεξάκη με την Έλενα Σταγκουράκη

ΤΟ ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΝΟΥ
Σαλβατόρε Κουασίμοντο: Ολόκληρη η πρώτη μεταπολεμική συλλογή του
«Μέρα με τη Μέρα» σε μετάφραση Χρίστου Κρεμνιώτη

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Λένα Παππά / Θανάσης Παπαθανασόπουλος / Γιώργος Βέης / Δημήτρης Αγγελής / Βασίλης Ρούβαλης / Σπύρος Αραβανής / Γιώργος Τσιρώνης / Νίνα-Μαρία Πασχαλίδου / Άννα Γρίβα / Βασίλης Μαλταμπές / Νίκος Μυλόπουλος / Δημήτρης Πορφύρης / Ρένα Πετροπούλου Κουντούρη/ Στρατής Παρέλης / Αθανάσιος Οικονόμου

ΦΩΝΕΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ματαιωμένες ελπίδες, εκούσιοι αποχαιρετισμοί
Isabella Morra / Alexander Pushkin / Thomas Hardy / Gerard Manley Hopkins / Hugo von Hofmannsthal / Raymond Carver

TΟ ΓΛΥΚΟ ΜΑΣ
Παραμύθι: Ο πρίγκιπας και το πουλί τ’ αηδιόνι
του Βασίλη Ζηλάκου

.................................................................................................................................................

Καταθέτοντας στα χέρια των αναγνωστών μας το έβδομο τεύχος, ολοκληρώνεται ο πρώτος κύκλος παρουσίας του περιοδικού μας στα ελληνικά γράμματα. Με βασικό μέλημα την αβίαστη και ουσιαστική επικοινωνία των φίλων της ποίησης με το περιεχόμενο του περιοδικού, από την πρώτη κιόλας στιγμή οι προσπάθειες μας επικεντρώθηκαν στην αισθητική και νοητική απόλαυση που προσφέρει η ανάγνωση ποιημάτων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, και προκειμένου να διασφαλισθεί η απρόσκοπτη δράση του περιοδικού, αποφασίσαμε την ίδρυση μιας αυτόνομης εκδοτικής μονάδας που θα στοχεύει στην γνωριμία του ελληνικού αναγνωστικού κοινού με έλληνες και ξένους συγγραφείς της εκλογής μας μέσα από τα προσωπικά τους βιβλία. Αντικείμενο των προς έκδοση βιβλίων –με ευνοικούς πάντα όρους προς τον δημιουργό–, θα είναι η ποίηση, το διήγημα, το παραμύθι και η μονογραφία, ενώ η τυποτεχνική τους παρουσίαση θα ακολουθεί τους κλασσικούς κανόνες της τυπογραφίας, παρουσιάζοντας το αντίστοιχο αισθητικά υψηλό αποτέλεσμα. Σας περιμένουμε, λοιπόν. Φέροντες τα πονήματά σας, γιατί... Τοις τολμώσιν η τύχη ξύμφορος.

Η συντακτική ομάδα

Κ. Λιννός, Π. Ράμμης, Δ. Μαρουδής

Β. Ζηλάκος (εκδότης)